Η νεανική εγκληματικότητα τρομάζει αλλά δεν αντιμετωπίζεται με καταστολή. Ανάγκη για ολοκληρωμένο και στοχευμένο πλάνο δράσης!

Ανεξέλεγκτες διαστάσεις λαμβάνει πλέον το φαινόμενο της παιδικής εγκληματικότητας με τα κρούσματα άγριων επεισοδίων μεταξύ ανηλίκων σε ολόκληρη την Ελλάδα έχουν γίνει πλέον μάστιγα αν αναλογιστούμε πως μονάχα τα τελευταία 24ωρα δημοσιοποιήθηκαν δυο περιστατικά σε Αγία Παρασκευή και Ίλιον και προστέθηκαν σε μια μακρά λίστα παρόμοιων περιστατικών σε Κηφισιά, Θεσσαλονίκη, Εύοσμο, Βύρωνα, Ρόδο, Χανιά, Λασίθι και αλλού ενώ εξίσου αυξητικές τάσεις δείχνει να έχει το φαινόμενο της βίας ανηλίκων σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο. 

Τα επίσημα στοιχεία της ΕΛ.ΑΣ συγκλονίζουν και σοκάρουν καθώς μόνο για το μήνα Σεπτέμβριο έγιναν 1.353 συλλήψεις ανηλίκων για 1.201 υποθέσεις (86 για πρόκληση σωματικών βλαβών, 17 για βιασμό ή για προσβολή της γενετήσιας αξιοπρέπειας, 242 για παραβάσεις του Κ.Ο.Κ και της οδικής ασφάλειας, 28 για παράβαση της νομοθεσίας περί όπλων, 75 για εξαρτησιογόνες ουσίες, 292 για εγκλήματα κατά ιδιοκτησίας, 2 για αρπαγή ανηλίκων, 7 για εγκληματική οργάνωση, 8 για απείθεια και 4 για βία κατά υπαλλήλων και δικαστικών προσώπων) με το 26% των παιδιών ξεκινά την παραβατική συμπεριφορά μεταξύ 8 και 14 ετών.

Αρκετοί ειδικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου όχι τόσο εξαιτίας της αύξησης όσο της αγριότητας των περιστατικών, μολονότι κάποιοι υποστηρίζουν πως δεν υπάρχει αληθινή αύξηση παρά ένα παγκόσμιο σύνολο ειδήσεων περί έξαρσης της εγκληματικότητας κάθε είδους ώστε να δημιουργηθεί και να καλλιεργηθεί ένα κλίμα φόβου, φόβος που με τη σειρά του γεννά περισσότερη βία.

Για παράδειγμα λόγω της ευκολίας οπλοκατοχής σε πολλές πολιτείες των ΗΠΑ και στο παρελθόν είχαμε συχνά περιστατικά μαθητών διαφόρων ηλικιών που είτε κατά λάθος σκότωσαν αδέρφια ή ξαδέρφια παίζοντας με το όπλο ενός ενήλικα ή ηθελημένα πήραν ένα όπλο και εισέβαλαν σε ένα σχολείο δολοφονώντας αθώους αδιάκριτα.

Χωρίς αμφιβολία είναι πιο ανατριχιαστικό να νιώθεις πως τέτοια εγκλήματα συμβαίνουν δίπλα σου, λχ με ανήλικους να δίνουν ραντεβού για να λύσουν με γροθιές και μαχαίρια τις όποιες διαφορές τους ή με ξυλοδαρμούς μέσα σε τάξεις, σε σχολικά προαύλια ή στο δρόμο. Δυστυχώς, περιστατικά bullying με μικρότερη ή εφάμιλλη αγριότητα είχαμε πάντοτε στη χώρα μας όμως πράγματι τώρα βλέπουμε να δημοσιοποιούνται περισσότερο από ότι στο παρελθόν.

Φυσικά ανεξάρτητα με το αν υπάρχει αύξηση ή έξαρση του φαινομένου η βία μεταξύ ανηλίκων ή με ανήλικους θύτες πρέπει να μας θορυβήσει και να αναλογιστούμε πως μπορεί και πρέπει να αντιμετωπιστεί.

Σε ότι αφορά τα αίτια δεν είναι λίγοι εκείνοι που συνδέουν την παιδική και νεανική εγκληματικότητα με την οικονομική και την υγειονομική κρίση καθώς έχουν επηρεάσει σημαντικά την ίδια τη λειτουργία της οικογένειας και γενικότερα τη λειτουργία του κοινωνικού ιστού, με τους νέους παραβάτες να αντιμετωπίζουν τον "άλλο" ως απειλή που πρέπει να εξαλείψουν. 

Η πανδημία, το παρατεταμένο «lockdown» και η αστυνομικού τύπου αντιμετώπιση αυτής από την κυβέρνηση Μητσοτάκη δημιούργησαν και ενίσχυσαν ήδη υπάρχοντα σοβαρά προβλήματα στον πυρήνα των οικογενειών των παραβατικών ανηλίκων, προβλήματα κοινωνικά, οικονομικά, ψυχικής υγείας, εξαρτήσεων από ουσίες κ.λπ. Μόνο τυχαίο δεν μπορεί να θεωρηθεί πως το ίδιο διάστημα σημειώθηκε αύξηση της βίας κατά των γυναικών και των παιδιών αλλά και η χρήση ηρεμιστικών και άλλων ψυχοτρόπων φαρμάκων.

Αδιαμφισβήτητα υπάρχουν περιπτώσεις ακροδεξιάς και φασιστικής νεανικής βίας όπως και περιστατικά που έλκουν τη γενεσιουργό αιτία τους στη λειτουργία της σύγχρονής οικογένειας, στην πιθανή αποξένωση όπως και στην ανάγκη απόδειξης της "υπεροχής" του θύτη. Ταυτόχρονα δεν είναι λίγες οι συντηρητικές, κυρίως, φωνές που υποστηρίζουν ότι το κράτος πρέπει να δείξει πυγμή και να χτυπήσει το φαινόμενο με καταστολή.

Θα έλεγα πως οφείλουμε να κάνουμε ακριβώς το αντίθετο, προσπαθώντας να δώσουμε διέξοδο στα παιδιά και τη δυνατότητα να γνωρίσουν τη διαφορετικότητα και να δεχτούν πως ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό δεν κάνει ένα άλλο παιδί εύκολο θύμα παρά έναν συνάνθρωπό που είναι διαφορετικός αλλά ίσος. 

Η περισσότερη καταστολή θα φέρει περισσότερο φόβο και περισσότερη απειλή. Είναι σαφές πως έτσι μόνο χειρότερα πρόκειται να πάνε τα πράγματα. Εκεί που φοβίσαμε τα παιδιά απέναντι στον άλλον αν τώρα τα φοβίσουμε ακόμη περισσότερο εκείνα θα αντιδράσουν με ακόμη μεγαλύτερη βία και εμείς θα χρειαστεί να συνεχίσουμε να επενδύουμε σε νέες, περισσότερες τεχνολογίες ασφάλειας και ο φαύλος κύκλος θα συνεχίζεται.

Οφείλουμε, ως εκ τούτου, να δράσουμε εντός ενός στοχευμένου και ολοκληρωμένου νομοθετικού και θεσμικού πλαισίου ενισχύοντας όπου χρειαστεί το πλαίσιο των υπηρεσιών, στηρίζοντας τις υπηρεσίες που ήδη υπάρχουν όμως η επένδυση σε αυτές μειώθηκε λόγω της οικονομικής κρίσης με αποτέλεσμα ενώ οι ανάγκες για στήριξη των παιδιών και των εφήβων αυξάνονταν η επένδυση στις υπηρεσίες μειώθηκε, γεγονός που πυροδότησε μια έκρηξη με τις αυξανόμενες ανάγκες από τη μια πλευρά και τις ολοένα και λιγότερες υπηρεσίες που λειτουργούσαν κι αυτές με λιγότερους πόρους από την άλλη. Αυτές τις υπηρεσίες πρέπει να στηρίξουμε όπως και τα προγράμματα που υπάρχουν καθώς και να δημιουργήσουμε νέες όπου κριθεί απαραίτητο.

Η πολιτεία πρέπει να αναλάβει να εφαρμόσει μια συγκροτημένη πολιτική με γνώμονα μια κοινωνική στρατηγική ώστε να μπορέσει να συγκρατηθεί η κοινωνική συνοχή της Ελλάδας του αύριο. Λύσεις υπάρχουν, δομές και υπηρεσίες υπάρχουν, ειδικοί υπάρχουν, απ' ότι φαίνεται, αν κρίνουμε κι από τον τρόπο που έχει αντιμετωπίσει η κυβέρνηση Μητσοτάκη τη νεανική εγκληματικότητα και τις αιτίες της, όπως για παράδειγμα οι εξαρτήσεις και η ψυχική υγεία, πολύ φοβάμαι ότι θα ακούσει τις φωνές και θα σφίξει τα κατασταλτικά λουριά παρά θα ενισχύσει τις δομές και τις υπηρεσίες που θα μπορούσαν να βοηθήσουν πραγματικά τους νέους ώστε να οικοδομήσουν με τη σειρά τους μια καλύτερη κοινωνία από αυτή που ζούμε όλοι μας σήμερα.